چک برگشتی یکی از معضلات امروز جامعه است و موضوع بسیاری از شکایت‌ها و دادگاه‌ها، برگشت خوردن چک است که دارنده آن دادخواست پرداخت آن را دارد. چک یکی از پرکاربردترین اسناد تجاری است که به دلیل کمبود نقدینگی، جایگزین اسکناس در معاملات شده است. یک برگه چک حاوی این پیام است که در تاریخ مشخصی، مبلغ مشخصی باید به دارنده پرداخت شود. هدف از چک صادر کردن این است که شما بتوانید معاملات خود را انجام دهید بدون اینکه مجبور به پرداخت آنی باشید. البته امکان صدور چک بدون نوشتن مبلغ مشخص یا تاریخ مشخص، وجود دارد. اما اگر چک به موقع پرداخت نشود، دارنده می‌تواند به عنوان چک برگشتی شکایت کند و آن را برگشت بزند. حتی تحت شرایطی می‌توان، چک را حقوقی کرد.
آگاهی نسبت به قوانین صدور چک به شما کمک می‌کند تمام معاملات خود را هوشمندانه پیش ببرید و اگر جایی به مشکل خوردید بدانید که چه کار باید بکنید در غیر این صورت ممکن است که دستتان به جایی نرسد و نتوانید حق خود را بگیرید.
قانون چه تعریفی از چک برگشتی دارد؟
در واقع چک برگشتی به چکی گفته می‌شود که بعد از تحویل آن به بانک، قابل وصول نباشد. در این صورت می‌توان چک را برگشت زد. البته به این نوع چک‌ها، چک بلامحل یا چک پرداخت نشدنی نیز گفته می‌شود.
برگشت خوردن چک دلایل مختلفی دارد که در ادامه با جزئیات بیشتر این موارد را بررسی می‌کنیم.
دلایل برگشت خوردن چک برگشتی
ماده 3 و 10 قانون صدور چک، به طور کامل به مواردی که در ادامه اشاره می‌کنیم، پرداخته است:
نداشتن موجودی کافی در حساب:
باید در حساب پشتوانه چک، در تاریخ پرداخت آن، به اندازه مبلغ چک، پول وجود داشته باشد. در غیر این صورت می‌توان چک را برگشت زد.
صدور دستور عدم پرداخت چک توسط صادر کننده:
طبق ماده 14 قانون صدور چک، صادر کننده چک یا ذینفع، می‌توان به بانک دستور عدم پرداخت چک را بدهد. این حالت در شرایط امکان پذیر است که صادر کننده یا ذینفع ادعا کند که چک جعل شده یا به سرقت رفته یا به علت کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا هر جرم دیگری، تحصیل شده است. دارنده چک می‌تواند چک را برگشت بزند.
صدور چک از حساب مسدود:
اگر صادر کننده با علم به اینکه حسابش مسدود است چک صادر کند یا اینکه چک را صادر کند و بعد از آن حسابش را مسدود کند. هر کدام از این حالات خلاف قانون بوده و دارنده چک می‌تواند چک را برگشت بزند. ضمن اینکه قانون برای این خلاف مجازات غیر تعلیق در نظر گرفته است.
برداشت وجه از حسابی که پشتوانه و اعتبار چک محسوب می‌شود:
در این شرایط، هنگام صدور چک، موجودی حساب کافی بوده است اما صادر کننده بخشی از وجهی که چک به اعتبار آن صادر شده است، را خارج می‌نماید. این کار خلاف ماده 3 قانون صدور چک است و برداشتی که از این کار می‌شود این است که صادرکننده قصد دارد با وجه خارج شده، چک دیگری صادر کند یا با خارج نمودن موجودی، بستن حساب خود را عملی کرده است.
منبع: شهرداد
