چک یک سند تجاری است که کاربرد زیادی در زندگی روزمره افراد دارد. چک این امکان را فراهم کرده است که افراد بتوانند بدون پرداخت آنی نیازهای خود را تأمین کنند. منتها شرایطی پیش می‌آید که چک برگشت می‌خورد و در این حالت قانون وارد کار شده و فرد دارنده چک باید اقدامات لازم را برای چک برگشتی به عمل آورد تا بتواند آن را وصول کند.. اما اینکه در چه شرایطی می‌توان چک برگشتی را وصول کرد به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.
چک برگشتی چیست؟
چک برگشتی به چکی گفته می‌شود که وجه آن پس از ارائه به بانک قابل وصول نیست. وصول نشدن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اعم از اینکه در حساب موجودی نباشد یا صادرکننده چک دستور عدم پرداخت آن را به بانک داده باشد و... . در هر حالت میتوانید برای پرداخت چک اقدام و شکایت کنید. ماده 3 و 10 قانون صدور چک، به طور کامل به مواردی که در ادامه اشاره می‌کنیم، پرداخته است:
عدم موجودی حساب در تاریخ درج در چک
یکی از شایع‌ترین دلایل برگشت خوردن چک در کشور ما، نداشتن موجودی یا عدم کفایت آن است که در این صورت بانک برای بخشی از یا تمام وجه چک، گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند.
طبق ماده 5 قانون صدور چک، در صورت تقاضای دارنده چک، بانک باید هر چقدر موجودی در حساب وجود دارد را به دارنده پرداخت کند و مبلغ پرداختی را پشت چک بنویسد تا در کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت شود و کد رهیگیری داده شود. پس از آن به دارنده یک گواهی حاوی کد رهگیری داده می‌شود، از این پس دیگر چک برگشت خورده محسوب می‌گردد و گواهی دریافتی جانشین آن می‌شود که با استفاده از آن می‌تواند به مراجع قضایی یا ثبتی مراجعه نمود.
دستور عدم پرداخت وجه چک:
طبق ماده 14 قانون صدور چک، صادر کننده چک یا ذینفع، می‌توان به بانک دستور عدم پرداخت چک را بدهد. این حالت در شرایط امکان پذیر است که صادر کننده یا ذینفع ادعا کند که چک جعل شده یا به سرقت رفته یا به علت کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا هر جرم دیگری، تحثیل شده است.
دارنده چک برگشتی می‌تواند شکایت کند و صادرکننده نیز باید ادعای خود را ثابت کند.
صدور چک از حساب مسدود:
طبق ماده 10، اگر کسی با آگاهی از بسته بودن حسابش، اقدام به صدور چک نماید، چک صادر شده بی‌محل به حساب می‌آید و مجازات غیر تعلیق برای این کار در نظر گرفته شده است. پس از آن دارنده چک برگشتی با همراه داشتن گواهی عدم پرداختی، می‌تواند قدام به مطالبه نماید.
تنظیم چک به شکل نادرست:
این نکات را در زمان تنظیم چک در نظر داشته باشید:
خط خوردگی در چک وجود نداشته باشد، رقم عددی با رقم حروفی مطابقت داشته باشد، امضای مندرج در چک باید با امضای موجود در بانک یکسان باشد و هیچگونه در بی‌نظمی در چک دیده نشود. در غیر این صورت بانک از پرداخت آن خودداری می‌کند.
سخن آخر
در مبادلات تجاری خود و استفاده از چک بسیار دقت کنید تا با این مسائل مواجه نشوید. اما در صورت عدم وصول چک دریافتی راه‌حل‌های قانونی وجود دارد که جلوی ضرر را بگیرد. در این راه، وکلا و مشاوران شهرداد می‌توانند راهنمای خوبی برای شما باشند.